Þjónustumiðstöðvar eru opnaðar þegar ljóst er að eldgos hefur áhrif á íbúa, byggð, umhverfi og eignir í nágrenni eldstöðvar.
Samkvæmt 14. gr. laga um almannavarnir nr. 82/2008 er ríkislögreglustjóra heimilt, þegar hættu ber að garði eða hún um garð gengin, að stofna tímabundið þjónustumiðstöð vegna tiltekinnar hættu eða hættuástands.

Verkefni þjónustumiðstöðvar skulu m.a. felast í upplýsingagjöf til almennings og þjónustu við þá aðila sem hafa orðið fyrir tjóni og hin tiltekna hætta hefur haft önnur bein áhrif á. Auk þess skal þjónustumiðstöðin, í samvinnu við hlutaðeigandi almannavarnanefndir, annast samskipti við fjölmiðla vegna aðgerða sem gripið er til hverju sinni.

Ráðuneyti og sveitarfélög, þar með taldar undirstofnanir þeirra, skulu veita hinni tímabundnu þjónustumiðstöð lið við miðlun upplýsinga og þjónustu. Þjónustumiðstöðvar voru opnaðar vegna jarðskjálftanna í maí 2008 á Suðurlandi, vegna eldgosanna á Fimmvörðuhálsi og Eyjafjallajökli 2010 og eldgossins í Grímsvötnum 2011.   Rauði krossinn og  Slysavarnafélagið Landsbjörg  eru hjálparliðar almannavarna og hafa hlutverk í þjónustumiðstöð almannavarna.

Náttúruhamfarir sem Náttúruhamfaratrygging Íslands (NTÍ) vátryggir eru sbr. 4. gr. laga nr. 55/1992 . Eldgos er áhætta sem vátryggt er gegn samkvæmt reglugerð nr. 700/2019, þ.e. þegar hraun, aska eða gjóska veldur skemmdum eða eyðileggingu á vátryggðum eignum. Nánari upplýsingar á vef Náttúruhamfaratryggingar Íslands.