Fundur vísindaráðs almannavarna 5. mars

//English below//
//Tekst w języku polskim poniżej// 

Vísindaráð 05.03.

Vísindaráð almannavarna fundaði á fjarfundi í dag til að ræða jarðskjálftahrinuna á Reykjanesskaga. Fundinn sátu sérfræðingar frá Veðurstofu Íslands, Háskóla Íslands, Umhverfisstofnun, Orkuveitu Reykjavíkur, Kaust háskóla, Uppsala háskóla, Embætti landlæknis, Sóttvarnalæknir, Isavia-ANS, HS-Orku og ÍSOR.

Á fundinum var farið yfir mælingar og gögn sem hafa borist síðasta sólarhringinn.

Líkt og í tilkynningu frá vísindaráði í gær er það mat vísindamanna að nýjustu gögn gefi ekki vísbendingar um að kvika sé að færast nær yfirborði. Meðan þetta ástand varir eru ekki miklar líkur á eldgosi, en gera verður ráð fyrir þeim möguleika að staðan geti breyst hratt.

Það er sameiginlegt mat vísindaráðs, að ef til goss kemur, benda öll fyrirliggjandi gögn til þess að það verði á svæðinu milli Fagradalsfjalls og Keilis. Þetta er í samræmi við þær sviðsmyndir sem þegar hafa verið birtar í tilkynningum vísindaráðs. Spennuáhrif frá umbrotasvæðinu milli Fagradalsfjalls og Keilis skýra að öllum líkindum jarðskjálfta sem orðið hafa í Svartsengi og í grennd við Trölladyngju undanfarna daga, enda hefur engin aflögun mælst sem tengja má því að kvika sé þar á leið til yfirborðs. Því er ekki ástæða til að ætla að eldgos séu yfirvofandi á þessum stöðum nú, né annarstaðar á Reykjanesskaga utan umbrotasvæðisins við Fagradalsfjall og Keili.

Nánar um virknina og úrvinnslu nýjustu gagna

Jarðskjálftavirkni og kvikuhreyfingar halda áfram. Mesta skjálftavirknin eftir miðnætti er bundin við Fagradalsfjalli og hefur færst aðeins í NA, miðað við virkni í gær. Líkanreikningur sýnir að skjálftavirkni vestur af Fagradalsfjalli og við Þorbjörn er vegna spennubreytinga sem kvikugangurinn veldur á stóru svæði allt í kring. Sömuleiðis er virkni við Trölladyngju tengd spennubreytingum frá kvikuganginum.

Enginn órói hefur mælst líkt og mældist fyrir um tveimur sólarhringum síðan. Sá órói benti til þess að kvika væri á hreyfingu á því svæði þar sem mesta skjálftavirknin hefur verið. Þar er líklega um að ræða svokallaðan kvikugang sem er að myndast, sem mögulega getur brotið sér leið alla leið til yfirborðs.

Farið var yfir nánari túlkun á þeim gervihnattamyndum sem bárust í gær, sem og nýjustu GPS mælingar, sem sýna áframhaldandi færslur á svæðinu. Útbúin voru nokkur líkön byggð á gervihnattamyndunum og nýjustu GPS mælingum til átta sig betur á umfangi og staðsetningu kvikugangsins. Kvikugangurinn liggur nær lóðrétt í jarðskorpunni og áætlað er að hann nái upp á um 2 km dýpi í jarðskorpunni. Mesta opnun jarðskorpunnar er þar fyrir neðan og nær niður á um 5 km dýpi. Miðað við niðurstöður líkanreikninganna þykir hvað áreiðanlegast að gera ráð fyrir að ef til goss kæmi, þá gæti sprunga opnast einhvers staðar á því svæði sem virkast hefur verið undanfarið, sem liggur frá miðju Fagradalsfjalli að Keili.

Líkön gefa til kynna að um væri að ræða meðalstórt gos um 0.3 km3, sem er sambærilegt að umfangi og Arnarseturshraun á Reykjanesskaga. Slíkt gos mynd að öllum líkindum ekki ógna byggð.

Kvikugangurinn liggur mjög grunnt í jarðskorpunni. Líklegustu líkönin benda til þess að gangurinn sé 5-6 km langur og að 1.5-2 km geti verið niður á efra borð hans. Því er full ástæða áfram til að bregðast við þegar óróapúlsar mælast, líkt og um daginn, sem geta verið vísbendingar um upphaf goss.

Þær sviðsmyndir sem eru líklegastar:

  • Það dregur úr jarðskjálftavirkni næstu daga eða vikur.
  • Hrinan mun færast í aukana með stærri skjálftum, allt að 6 að stærð í nágrenni við Fagradalsfjall
  • Skjálfti af stærða allt að 6.5 verður sem á sér upptök í Brennisteinsfjöllum
  • Kvikuinnskot haldi áfram í nágrenni við Fagradalsfjall:
    • Kvikuinnskotsvirkni minnkar og kvika storknar
    • Leiðir til flæðigoss með hraunflæði sem mun líklega ekki ógna byggð

Einnig var farið yfir stöðuna á uppsetningu nýrra mælitækja. Sérfræðingar Veðurstofunnar, Háskólans og annarra samstarfsaðila hafa unnið hörðum höndum síðustu daga að fjölgun mælitækja á svæðinu til að geta gefið skýrari mynd af framvindu atburðarrásarinnar á Reykjanesskaga. Síritandi GPS stöðvum hefur þegar verið fjölgað í vikunni og unnið verður áfram að uppsetningu fleiri slíkra stöðva um helgina ásamt uppsetningu á jarðskjálftamælum. Öll mælitækin eru svo tengd við vöktunarkerfi Veðurstofunnar.

Vísindaráð mun hittast aftur stuttlega á morgun til að ræða nýjustu gögn og mælingar.

Science Board March 5

News release:

The Civil Protection and Emergency Management’s Science Board held an online meeting today to discuss the earthquake swarm in the Reykjanes Peninsula. The meeting was attended by representatives of the Icelandic Met Office, the University of Iceland, the Environment Agency of Iceland, Reykjavik Energy, Kaust University, Uppsala University, the Directorate of Health, the Epidemiologist, Isavia-ANS, HS-Orka and ÍSOR.

Measuring and data received in the last 24 hours was reviewed.

As per an announcement from the Science Board yesterday, it is the scientists’ assessment that the latest data does not indicate magma moving rapidly closer to the surface. While this situation lasts the likelihood of an eruption is not high, but a possible rapid change in the status must be assumed.

It is the joint opinion of the Science Board that if it comes to an eruption, all available data indicates that it will be in the area between Fagradalsfjall and Keilir. This is in line with the scenarios already published in the Science Board’s announcements. The effect of the tensity from the area of unrest between Fagradalsfjall and Keilir most likely explains the earthquakes that have occurred in Svartsengi and near Trölladyngja in the past few days, as no deformation has been detected that can be linked to magma on the way to the surface. There is therefore no reason to expect an imminent eruption in these locations at this time and not in any other location in the Reykjanes Peninsula outside of the area of unrest by Fagradalsfjall and Keilir.

Further about the activity and processing of latest data

Eartquake activity and magma movements continue. The strongest quake activity after midnight is confined to Fagradalsfjall and has moved slightly NE with view of activity yesterday. Model calculation shows that quake activity west of Fagradalsfjall and by Þorbjörn is due to changes in tensity which the magma path causes in a large area all around. Activity by Trölladyngja is also linked to changes in tensity from the magma path.  

No unrest like the one detected approximately 48 hours ago has been measured since. That unrest indicated that magma was moving in the area where the strongest quake activity has occurred. This is probably a so-called magma path forming, which can possibly break through, all the way to the surface.  

Further interpretation of the satellite images received yesterday will be reviewed, as well as the latest GPS measuring, which will show continued displacement in the area. A few models based on the satellite images and the latest GPS measuring were created, in order to understand better the extent and location of the magma path. The magma path lies almost vertically in the earth’s crust. The biggest opening of the earth’s crust is there underneath and reaches the depth of approximately 5 km. With view of the model calculation results, it is considered most reliable to assume that if it comes to an eruption, a crack could open somewhere in the area that has recently been most active, from the centre of Fagradalsfjall to Keilir.

Models indicate that this would be a medium-size eruption of approximately 0.3 km3, which is of comparable dimensions as Arnarseturshraun in the Reykjanes Peninsula. Such an eruption would most likely not threaten population.  

The magma path lies at a very shallow level in the earth’s crust. The likeliest models indicate that the path is 5-6 km long and that a 1.5-2 km distance could be down to its upper layer. A good reason is therefore to respond when volcanic unrest is detected like the other day, which can be indications of the beginning of an eruption.  

The likeliest scenarios:                                  

  • Earthquake activity will decrease in the next few days or weeks.
  • The swarm will increase with stronger quakes up to 6 in magnitude in the vicinity of Fagradalsfjall.
  • A quake of 6.5 in magnitude will occur, originating in Brennisteinsfjöll.
  • Magma intrusion continues in the vicinity of Fagradalsfjall:
    • Magma intrusion activity decreases and magma solidifies
    • Leads to effusive eruption with lava flow which will probably not threaten population

The status of the set-up of new measuring equipment was also reviewed. The specialists from the Icelandic Met Office, the University and other collaborators have worked hard in the last few days on adding to measuring equipment in the area to be able to give a clearer view of developments of the chain of events in the Reykjanes Peninsula. GPS recording stations have already been added during the week and the set-up of more such stations will continue during the weekend as well as the set-up of seismographs. All the measuring equipment will then be connected to the Icelandic Met Office’s monitoring system.

The Science Board will meet again briefly tomorrow to discuss the latest data and measuring.   

Rada Naukowa 05.03.

Informacja prasowa:

Rada Naukowa ds. Ochrony Ludności spotkała się dziś na telekonferencji, aby omówić trzęsienie ziemi na półwyspie Reykjanes. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Islandzkiego Urzędu Meteorologicznego, Uniwersytetu Islandzkiego, Agencji Środowiska, Orkuveity Reykjavíkur, Uniwersytetu Kaust, Uniwersytetu w Uppsali, Embætti landlæknis( Naczelna Izba Lekarska), Epidemiologa, Isavia-ANS, HS-Orka oraz ÍSOR.

Na spotkaniu omówiono pomiary oraz dane z ostatnich 24 godzin.

Jak we wczorajszym komunikacie Rady Naukowej, zdaniem naukowców najnowsze dane nie wskazują na to, że magma szybko zbliża się ku powierzchni. W obecnej sytuacji nie istnieje większe prawdopodobieństwo erupcji, jednak należy brać pod uwagę możliwość, że ta sytuacja może ulec szybkiej zmianie.

Według wspólnej opinii Rady Naukowej wszystkie dostępne dane wskazują na to, że jeśli erupcja nastąpi to obejmie ona obszar między Fagradalsfjall i Keilir. Jest to zgodne z wcześniej opublikowanymi scenariuszami w komunikatach Rady Naukowej. Ponieważ nie wykryto deformacji, która mogłaby być powiązana z wydostawaniem się magmy na powierzchnię efekty napięcia na obszarze metamorficznym między Fagradalsfjall i Keilir mogą być więc wyjaśnieniem dla tych trzęsień ziemi, jakie miały miejsce w Svartsengi i niedaleko Trölladyngja w ostatnich dniach. Dlatego nie ma powodu, aby sądzić, że erupcje teraz w tych miejscach, czy w innych miejscach na półwyspie Reykjanes są nieuchronne, oprócz strefy poza strefą metamorficzną w Fagradalsfjall i Keilir.

Więcej o funkcjonalności i przetwarzaniu najnowszych danych

Trzęsienie ziemi i ruchy magmy trwają nadal. Największa aktywność sejsmiczna jaka miała miejsce po północy ogranicza się do obszaru przy Fagradalsfjall przenosząc się trochę w kierunku NA, w porównaniu z aktywnością wczorajszą. Obliczenia modelowe pokazują, że aktywność sejsmiczna na zachód od Fagradalsfjall i przy Þorbjörn wynika ze zmian napięcia spowodowanych przez kanał magmy na dużym obszarze dookoła. Podobnie aktywność w Trölladyngja jest związana ze zmianami napięcia w komorze magmowej.

Nie zaobserwowano żadnej niepokojącej aktywności, jak miało to miejsce dwa dni temu. Aktywność ta wskazywała na to, że ​​magma przemieszczała się na obszarze, w którym aktywność sejsmiczna była największa. Była to prawdopodobnie formująca się tak zwana komora magmowa (kanał), która prawdopodobnie może przedrzeć się aż do powierzchni.

Dokonano przeglądu bardziej szczegółowej interpretacji otrzymanych wczoraj zdjęć satelitarnych, a także najnowszych pomiarów GPS, które pokazują trwające ruchy w okolicy. Na podstawie zdjęć satelitarnych i najnowszych pomiarów GPS przygotowano kilka modeli, aby lepiej zrozumieć zasięg i lokalizację komory magmowej. Komora magmowa utworzona jest pionowo w skorupie ziemskiej i szacuje się, że sięga na głębokość około 2 km w skorupie ziemskiej. Największe pęknięcie w skorupie ziemskiej znajduje się poniżej i osiąga głębokość około 5 km. Na podstawie wyników obliczeń modelowych za najbardziej wiarygodne uważa się założenie, że w przypadku erupcji ujście może powstać gdzieś w najbardziej aktywnym ostatnio obszarze, który biegnie od centrum Fagradalsfjall do Keilir.

Modele wskazują, że erupcja byłaby średniej wielkości 0,3 km3, porównywalna pod względem wielkości do pola lawy Arnarsetur na półwyspie Reykjanes. Taki obraz erupcji prawdopodobnie nie zagraża osadzie.

Komora magmowa znajduje się bardzo płytko w skorupie ziemskiej. Najbardziej prawdopodobne modele wskazują, że korytarz ma 5-6 km długości, i znajduje się na wysokości 1,5-2 km do jego górnego poziomu. Dlatego istnieją wszelkie powody, aby nadal reagować w przypadku wykrycia impulsów magmy, tak jak miało to miejsce wcześniej, co może wskazywać na początek erupcji.

Najbardziej prawdopodobne scenariusze:

  • Aktywność sejsmiczna zmniejszy się w najbliższych dniach lub tygodniach.
  • Serie trzęsień ziemii będą częstrze wraz z większymi trzęsieniami ziemi, do wielkości 6 w pobliżu Fagradalsfjall.
  • Trzęsienie ziemi o sile do 6,5 będzie miało swoje źródło w Brennisteinsfjöllum.
  • W pobliżu Fagradalsfjall nadal będzie notowana aktywność magmy:

o Aktywność magmy spada, a magma zastyga

o Nastąpi wypływanie lawy z jej przepływem, który prawdopodobnie nie zagrozi zabudowaniom

Przeanalizowano również stan instalacji nowych przyrządów pomiarowych. Eksperci z Biura Meteorologicznego, Uniwersytetu i innych instytucji ciężko pracowali w ostatnich dniach, aby zwiększyć liczbę przyrządów pomiarowych na tym obszarze, aby dać jaśniejszy obraz przebiegu wydarzeń na półwyspie Reykjanes. Liczba stacji GPS została już zwiększona w tym tygodniu i będą kontynuowane prace nad instalacją kolejnych takich stacji w weekend oraz instalacją sejsmometrów. Wszystkie przyrządy pomiarowe będą następnie podłączone do systemu monitoringu Urzędu Meteorologicznego.

Rada naukowa zbierze się ponownie jutro, aby omówić najnowsze dane i pomiary.